Nội dung

BAÁC SÔ GIAÃI ÀAÁP VÏÌ “CHUYÏÅN ÊËY” 1 LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU Baác sô giaãi àaáp vïì “chuyïån êëy”... Tïn chñnh cuãa cuöën saách laâ "Vúå chöìng - Baách khoa toaân thû vïì tònh duåc" do giaáo sû y hoåc Ferederic Rossiter viïët. Giaáo sû Iustas Trecser noái: "Àaåi àa söë ngûúâi ta nghô rùçng, hoå àaä biïët têët caã nhûäng gò cêìn biïët trong lônh vûåc tònh duåc. Caác baác sô khùèng àõnh sûå sai lêìm trong quan niïåm àoá". Giaáo sû Tïöàö Vande-Vanàe ài xa hún khi öng noái rùçng tònh duåc laâ cú súã cuãa hön nhên. Vaâ àa söë caác cùåp vúå chöìng khöng biïët nhûäng àiïìu töëi thiïíu vïì tònh duåc. Cuöën saách naây vúái khaã nùng coá thïí nhùçm àem laåi cho ngûúâi àoåc caác thöng tin tûúng àöëi àêìy àuã vïì tònh duåc. Nhûäng khaái niïåm àaä coá tûâ trûúác àïën nay coá thïí àaä trúã nïn laåc hêåu, mùåc duâ coân lêu múái coá thïí traã lúâi moåi cêu hoãi coá liïn quan àïën tònh duåc. Sûå xem saách vúã qua quyát gêy ra taác haåi to lúán cho nhûäng ngûúâi khöng coá hiïíu biïët töëi thiïíu hoùåc coá nhûäng khaái niïåm sai lêìm vïì tònh duåc, cuöåc söëng cuãa hoå bõ aám aãnh búãi sûå döët naát, nhûäng khuön pheáp hoùåc sûå súå haäi giaã döëi, thêåm chñ ngay caã caác baâ meå khöng daám noái cho nhûäng cö con gaái cuãa mònh vïì sûå töìn taåi cuãa möåt hiïån tûúång sinh lyá bònh thûúâng nhû kinh nguyïåt. Chùèng coá gò àaáng ngaåc nhiïn khi caác cö gaái nhû vêåy khi lúán lïn seä trúã thaânh nhûäng ngûúâi vúå thiïëu sûå cên bùçng vïì thêìn kinh. Hònh thûác troâ chuyïån giûäa baác sô vúái hai vúå chöìng àûúåc sûã duång àïí àaåt àûúåc sûå liïn hïå chùåt cheä giûäa ta vúái baån àoåc. Thûúâng thò ngûúâi phuå nûä mong àúåi rùçng öng chöìng cuãa cö ta seä luön luön haânh àöång nhû möåt hiïåp sô haâo hiïåp, luön sùén saâng laâm möåt viïåc gò àoá cao thûúång vò danh dûå cuãa cö ta, tuön ra nhûäng lúâi biïët ún. Sau àoá khi biïët rùçng nhûäng haânh vi cuãa öng chöìng khöng giöëng nhû nhûäng hy voång thêìm kñn cuãa cö ta, cö êëy bùæt àêìu http://ebooks.vdcmedia.com 2 nghô rùçng nguyïn nhên laâ do cö, cö khöng coá sûå quyïën ruä cêìn thiïët vïì tònh duåc àïí coá thïí gêy hûng phêën cho chöìng bùçng nhûäng biïån phaáp bònh thûúâng. Ngûúâi vúå nhû vêåy söëng trong thïë giúái cuãa ûúác mú, maâ cú höåi àïí taåo ra möåt gia àònh ïm êëm khöng lúán lùæm, khi maâ cö êëy chûa yá thûác àûúåc sai lêìm cuãa baãn thên. Vïå sinh thên thïí coá yá nghôa rêët lúán trong hön nhên, àuáng hún laâ trong sinh hoaåt tònh duåc cuãa nam giúái vaâ phuå nûä. Möåt söë phuå nûä duâng phun xõt nûúác hoa cuäng khöng thïí thay thïë cho viïåc rûãa raáy caác cú quan sinh duåc haâng ngaây. Caác yïëu töë khaác nhû húi thúã höi haám, cùåp chên böëc muâi coá vai troâ rêët töìi tïå trong sinh hoaåt tònh duåc. Sûå saåch seä cuãa cú thïí laâ niïìm tûå haâo cuãa möîi ngûúâi. Khöng hoaâ húåp vïì tònh duåc laâ möåt trong nhûäng vêën àïì quan troång nhêët maâ caác cùåp vúå chöìng thûúâng gùåp phaãi. Trong möåt cuöën saách gêìn àêìy vïì sinh hoaåt tònh duåc cuãa phuå nûä àûa ra söë liïåu 75% caác cuöåc ly hön laâ do sûå khöng thoaã maän nhû möåt yïëu töë quan troång khi giao húåp. http://ebooks.vdcmedia.com BAÁC SÔ GIAÃI ÀAÁP VÏÌ “CHUYÏÅN ÊËY” 3 1. Chöìng: Liïåu coá phaãi sûå khöng hoaâ húåp vïì tònh duåc laâ àùåc àiïím chó cuãa caác cùåp vúå chöìng múái cûúái khöng? Baác sô: Khöng hoaân toaân nhû vêåy. Thûúâng thò caác cùåp vúå chöìng àaä chung söëng vaâi nùm múái phaát hiïån ra sûå khöng thoaã maän khi giao húåp. Anh coá thïí khöng tin, coá nhûäng phuå nûä àaä lêëy chöìng 20 nùm, sinh àûúåc möåt vaâi àûáa con, nhûng trong suöët thúâi kyâ êëy khöng möåt lêìn naâo àaåt àûúåc cûåc khoaái, mùåc duâ àoá laâ ngûúâi phuå nûä hoaân toaân bònh thûúâng vaâ khoeã maånh. 2. Vúå: Thûa baác sô, àiïìu àoá khoá coá thïí tin àûúåc trong thûåc tïë. Leä naâo möåt phuå nûä coá 20 nùm kinh nghiïåm tònh duåc maâ laåi khöng bao giúâ coá àûúåc khoaái caãm? Baác sô: Anh chõ coá biïët rùçng, coá rêët nhiïìu yïëu töë coá thïí laâm aãnh hûúãng túái àiïìu àoá. Trong thûåc tïë àoá laâ möåt vêën àïì àöëi vúái caác baác sô têm lyá hoåc, búãi vò thûúâng ngûúâi phuå nûä khöng thûâa nhêån hoùåc giêëu sûå lo lùæng múái xuêët hiïån. Nguyïn nhên chñnh cuãa tònh traång àoá, roä raâng do caác phuå nûä khöng àûúåc giaáo duåc àuáng úã tuöíi treã con. Ngûúâi ta daåy hoå rùçng tònh duåc laâ sûå ghï túãm àaáng höí theån, cêìn thiïët phaãi chõu àûång baãn nùng thuá vêåt cuãa àaân öng. Nhûäng phuå nûä àoá khöng thñch sûå gêìn guäi vïì tònh duåc vaâ vïì baãn nùng khöng muöën àûúåc nhêån sûå khoaái caãm. Chó khi naâo ngûúâi phuå nûä hiïíu rùçng, giao húåp laâ hoaåt àöång cêìn thiïët vaâ laânh maånh thò cö ta múái coá àûúåc khoaái caãm vaâ giaãi thoaát khoãi nhûäng bïånh do tûúãng tûúång, laâm caãn trúã nhûäng sûå êu yïëm, vuöët ve cuãa ngûúâi chöìng àöëi vúái cö ta. 3. Vúå: Mùåc duâ meå töi àaä giaãng giaãi cho töi têët caã nhûäng gò maâ baâ cho laâ cêìn thiïët, vêåy maâ coá nhiïìu àiïìu töi vêîn caãm thêëy khoá hiïíu. http://ebooks.vdcmedia.com F e r e d e r i c R o ssiter 4 Baác sô: Àiïìu àoá khöng coá gò àaáng ngaåc nhiïn. Khöng ai laâ ngûúâi coá thïí biïët têët caã vïì tònh duåc, ngay caã baác sô cuäng vêåy. 4. Chöìng: Chuáng ta cuäng biïët nhiïìu àiïìu, nhûng hoaá ra vêîn coá nhiïìu vêën àïì trong lônh vûåc tònh duåc, coân chûa biïët hïët àûúåc, vaâ àiïìu àoá laâm chuáng töi thêëy lo ngaåi. Baác sô: Sûå lo ngaåi xuêët hiïån búãi leä möîi ngûúâi phaãi va chaåm vúái nhiïìu vêën àïì khaác nhau, nhiïìu phûác taåp naãy sinh khi mong muöën tòm cêu traã lúâi cho caác vêën àïì êëy. Noái àuáng ra, nhûäng vêën àïì gêy lo lùæng cho caác cùåp vúå chöìng treã khöng nhiïìu chuã yïëu àoá laâ phoáng tinh súám, khöng àaåt àûúåc khoaái caãm troån veån. 5. Vúå: Àiïìu àoá coá nghôa laâ baác sô cho rùçng caã vêën àïì àoá coá thïí giaãi quyïët àûúåc? Baác sô: Thêåt bêët haånh laâ khöng phaãi moåi vêën àïì àïìu coá thïí giaãi quyïët àûúåc, chuã yïëu laâ do bïånh nhên àïën gùåp baác sô àïí tòm lúâi khuyïn hoùåc chûäa chaåy thò quaá muöån. Nïëu nhû bïånh nhên àïën àuáng luác thò coá moåi khaã nùng àïí àaåt àûúåc kïët quaã theo yïu cêìu. 6. Chöìng: Chuáng töi múái cûúái nhau caách àêy möåt thaáng, chuáng töi muöën àûúåc hoãi baác sô möåt vaâi cêu hoãi naãy sinh giûäa chuáng töi trong thúâi gian àoá. Baác sô: Thûåc tïë sau ngaây cûúái möîi ngûúâi àïìu coá caác vêën àïì cêìn hoãi. Caác cùåp vúå chöìng treã khöng àuã sûác tûå mònh traã lúâi caác cêu hoãi naãy sinh. Àaáng tiïëc, laâ àöi luác vaâ tiïëc rùçng àaåi àa söë khöng quan têm túái viïåc àûúåc giuáp àúä möåt caách tûã tïë, maâ laåi hy voång hoùåc cho rùçng caác vêën àïì cuãa hoå seä tûå qua ài. Trong thûåc tïë coá nhûäng vêën àïì seä qua ài, nhûng hön nhên laâ möåt haânh àöång rêët nghiïm tuác, phaãi àûúåc xem xeát rêët thêån troång. Thïë anh chõ coá vêën àïì gò phaãi lo lùæng? 7. Chöìng: Thêåt khoá hiïíu, taåi sao nhûäng ngûúâi vúå vaâ ngûúâi chöìng cêìn phaãi biïët hoå seä söëng vúái nhau? Liïåu baác sô coá cho rùçng àiïìu àoá seä tûå qua ài khöng? Baác sô: Àuáng, àiïìu àoá hoaân toaân àuáng, nhûng rêët ñt caác cuöåc hön nhên haånh phuác, nïëu hai vúå chöìng thiïëu hiïíu biïët trong vêën http://ebooks.vdcmedia.com BAÁC SÔ GIAÃI ÀAÁP VÏÌ “CHUYÏÅN ÊËY” 5 àïì naây. Nhûäng dûå àõnh töët àeåp vaâ caác baãn nùng tûå nhiïn chûa àuã àïí taåo ra möåt gia àònh bïìn vûäng. Caác söë liïåu àaáng lo ngaåi vïì caác vuå ly hön nhû möåt vñ duå àún giaãn vaâ roä raâng khùèng àõnh möåt caách huâng höìn rùçng viïåc ài àïën hön nhên khöng phaãi àún giaãn nhû àa söë caác cùåp vúå chöìng treã thûúâng nghô. 8. Chöìng: ÖÌ, chuáng töi khöng nghô rùçng baác sô seä baân luêån vïì vêën àïì àoá vúái caã hai chuáng töi. Töi thò thïë naâo cuäng àûúåc, nhûng vúå töi coá veã khöng àûúåc tiïån lùæm. Baác sô: Töi khöng nghô thïë. Khöng ngûúâi phuå nûä bònh thûúâng naâo laåi khöng tòm vêën àïì tònh duåc àaáng e theån àïí baân luêån vúái chöìng, vúái baác sô hoùåc vúái möåt nhoám ngûúâi tûâ goác àöå vùn hoaá, coá khoa hoåc. Caãm thêëy mònh coá löîi trong caác àiïìu kiïån àoá - coá nghôa laâ thûâa nhêån möåt vaâi sai lïåch nhû viïåc cêëm àoaán. Töi seä noái chuyïån naây vúái caã hai ngûúâi múái àuáng hún; coá phaãi vêåy khöng, thûa cö? 9. Vúå: Töi cuäng nghô thïë, baác sô noái hoaân toaân àuáng. Baác sô: Thöi àûúåc, chuáng ta coá thïí bùæt àêìu sau cêu chuyïån maâo àêìu vúái caác duång cuå, coá nghôa laâ noái vïì sûå giao húåp, caác cú quan sinh duåc, töi cho rùçng, hai ngûúâi àaä tòm hiïíu nhau khaá kyä röìi chûá? 11. Chöìng: Vêng, têët nhiïn röìi. Leä naâo àiïìu àoá khöng bònh thûúâng? Baác sô: Têët nhiïn laâ bònh thûúâng, nhûng anh chõ seä lêëy laâm ngaåc nhiïn nïëu nhû coá möåt söë cùåp vúå chöìng laåi khöng laâm àiïìu àoá. Hoå khöng bao giúâ nhòn thêëy nhau khoaã thên vaâ lêëy laâm tûå haâo vïì àiïìu àoá. Anh chõ thêëy àêëy, vêën àïì àùåt ra khöng phaãi àïí cho sûå toâ moâ. Möåt söë ngûúâi coá thaái àöå rêët khoá chõu àöëi vúái viïåc khoaã thên: Mùåc duâ chùèng coá gò àaáng höí theån trong möåt cú thïí con ngûúâi khoaã thên caã, cú thïí naây phaãi àûúåc che kñn úã moåi núi, moåi luác nhûng khöng phaãi trong hön nhên. Thêåt kyâ laå, khi nhiïìu ngûúâi, kïí caã nhûäng ngûúâi coá vúå coá chöìng khöng hïì biïët àïën chûác nùng cuãa caác böå phêån sinh duåc cuãa http://ebooks.vdcmedia.com F e r e d e r i c R o ssiter 6 cú thïí. Thúâi thú êëu ngûúâi ta daåy treã goåi caác böå phêån êëy bùçng àuã caác tïn biïåt danh khaác nhau. Trïn àûúâng phöë, baån treã chó biïët nhûäng tïn goåi bêåy baå cuãa caác böå phêån êëy vaâ chûác nùng cuãa viïåc giao húåp vaâ nhiïìu quan hïå vúå chöìng khaác nûäa. ÚÃ nhaâ thûúâng ngûúâi ta daåy boån treã goåi caác cú quan sinh duåc laâ "noá", "böå phêån êëy", "caái êëy", hoùåc caác thuêåt ngûä khaác gêy sûå ngûúång nguâng khi phaát êm. Thêåt bêët haånh laâ têët caã nhûäng bñ mêåt êëy boån treã ñt khi quïn. Tònh caãm ngûúång nguâng hoùåc xêëu xa phaát triïín taåo ra thaái àöå xêëu àöëi vúái caác cú quan sinh duåc vaâ sûå giao húåp. Sûå khöng àêìy àuã trong viïåc giaáo duåc àuáng àùæn úã nhaâ àûúåc "buâ àùæp" úã trûúâng hoåc bùçng caách daåy rùçng tònh duåc "laâ caái gò àoá" thêëp heân, khoá coá thïí thay thïë àûúåc bùçng möåt thaái àöå laânh maånh, bònh thûúâng. Cú quan sinh duåc cuãa àaân öng goåi laâ dûúng vêåt. Noá àûúåc treo bònh thûúâng trûúác bòu daái duâ úã traång thaái bònh thûúâng hoùåc cûúng cûáng. Khi hûng phêën tònh duåc noá phöìng to vaâ cûúng cûáng úã möåt goác khoaãng 200 so vúái êm àaåo cuãa phuå nûä. Àoá laâ traång thaái cûúng cûáng vaâ hûng phêën. Chñnh sûå cûúng cûáng taåo ra lûúång maáu traân vaâo khoang röîng cuãa dûúng vêåt. Coá thïí tûúãng tûúång dûúng vêåt tûâ phña trong nhû möåt cuåc böng coá lûúång huát nhêët àõnh. Khi aãnh hûúãng gúåi duåc mêët ài hoùåc diïîn ra sûå phoáng tinh, sûå cûúng cûáng mêët ài vaâ dûúng vêåt trúã laåi daång ban àêìu vaâ àöå daâi bònh thûúâng. Trûúác hïët noái vaâi neát vïì cú quan sinh duåc. Sûå khaác nhau giûäa cú quan tònh duåc nöåi taång vaâ ngoaåi taång. Caác cú quan nöåi taång àaãm baão sûå hònh thaânh cuöåc söëng múái (thai ngheán), coân caác cú quan ngoaåi taång tham gia vaâo viïåc giao húåp vaâ àem laåi cho con ngûúâi nhûäng caãm giaác tònh duåc. Sûå phên chia àoá úã ngûúâi àaân öng chó mang tñnh tûúng àöëi, chùèng haån nhû bòu daái laåi thuö,c cú quan ngoaåi taång nhûng tinh hoaân nùçm trong bòu daái vaâ dûúng vêåt laâ nhûäng cú quan tònh duåc ngoaåi taång. Dûúng vêåt göìm àêìu vaâ ba khoang xûúng hang, khi bõ kñch thñch vïì tònh duåc seä chûáa àêìy maáu. Hïå thöëng van phûác taåp trong caác hang àoá cho pheáp maáu chaãy vaâo caác khoang xûúng vaâ chaãy ra khoãi àoá. Luác àoá dûúng vêåt phöìng to lïn (to ra khoaãng 2-3 lêìn) vaâ http://ebooks.vdcmedia.com BAÁC SÔ GIAÃI ÀAÁP VÏÌ “CHUYÏÅN ÊËY” 7 trúã nïn cûúng cûáng. Sau àoá viïåc lûu thöng maáu ra vaâo phuå thuöåc vaâo viïåc xuêët tinh, sau khi xuêët tinh caác van laåi àaãm baão viïåc maáu ruát ra khoãi dûúng vêåt phuã kñn bùçng maâng da coá kñch thûúác khaác nhau. Nhiïìu dên töåc (theo phong tuåc hoa*.c tön giaáo) da bao qui àêìu thûúâng bõ cùæt boã úã tuöíi thanh thiïëu niïn. Lõch sûã cùæt da bao qui àêìu cuãa dûúng vêåt àaä coá caách àêy haâng ngaân nùm. Viïåc cùæt da bao qui àêìu thûúâng gùæn vúái caác tön giaáo nhêët àõnh. Nhûng, cuäng nhû caác têåp tuåc tön giaáo khaác, viïåc cùæt boã naây, têët nhiïn coân coá yá nghôa vïì mùåt vïå sinh nûäa. Noá àûúåc phöí biïën röång raäi úã caác nûúác thuöåc phña nam cuãa traái àêët - Trung cêån àöng; chêu Phi, trong caác böå laåc ngûúâi Hindu, Höìi giaáo. Vúái khñ hêåu noáng nûåc, caác bûåa sinh duåc seä hònh thaânh rêët nhanh gêy ra caác quaá trònh viïm nhiïîm khaác nhau. Viïåc cùæt boã da bao qui àêìu giuáp cho traánh àûúåc caác bïånh khoá chõu àoá. Ngoaâi ra, qui àêìu dûúng vêåt àûúåc löåt trêìn, trong quaá trònh coå xaát vúái quêìn aáo seä búát àöå nhaåy caãm vúái caác kñch thñch bïn ngoaâi giuáp cho keáo daâi quaá trònh giao húåp. Hiïån nay hêìu hïët caác cêåu beá úã Myä, khöng phuå thuöåc vaâo maâu da vaâ tön giaáo thûúâng cùæt boã da bao qui àêìu tûâ tuöíi thiïëu niïn. Giaáo sû Giooác-Matú - möåt trong nhûäng nhaâ nghiïn cûáu ung thû hoåc, giaám àöëc viïån ung thû vaâ miïîn dõch di truyïìnhoåc cho biïët: "Viïåc cùæt boã da qui àêìu khöng chó coá taác duång àöëi vúái àaân öng, moåi ngûúâi àïìu biïët rùçng: nhûäng phuå nûä coá chöìng cùæt boã bao qui àêìu tyã lïå bõ ung thû cöí tûã cung ñt hún so vúái caác phuå nûä khaác". "Phong traâo vò sûå nghiïåp phuå nûä" cho rùçng viïåc cùæt bao da qui àêìu dûúng vêåt laâ möåt trong nhûäng àoâi hoãi quan troång cuãa töí chûác naây. - Viïåc cùæt boã bao da qui àêìu dûúng vêåt rêët dïî daâng àöëi vúái bêët cûá baác sô naâo trong caác ca möí coá liïn quan túái caác tuåc lïå tön giaáo, ngûúåc laåi giuáp cho haâng triïåu àaân öng khoãi bõ caác bïånh viïm nhiïîm, sûå bêët hoaâ trong gia àònh vaâ viïåc phoâng trûâ ung thû àûúâng sinh duåc. http://ebooks.vdcmedia.com F e r e d e r i c R o ssiter 8 - Nïëu nhû ngûúâi àaân öng khöng cùæt boã bao da qui àêìu thò hoå phaãi àùåc biïåt lûu yá giûä vïå sinh nhêët laâ khi khñ hêåu noáng nûåc. Haâng ngaây nïn rûãa saåch qui àêìu vaâ bïn trong cuãa bao da khöng àïí xuêët hiïån caác bûåa sinh duåc. - Chiïìu daâi dûúng vêåt mang tñnh caá nhên riïng, tûâ 6 àïën 8 cen-ti-met khi bònh thûúâng vaâ túái 14 - 16 cen-ti-met khi úã traång thaái cûúng cûáng. Nïëu lûu yá túái àöå sêu cuãa êm àaåo cuãa phuå nûä tûâ 8 - 10 cen-ti-met thò vúái kñch thûúác nhoã nhêët cuãa dûúng vêåt cuäng coá thïí laâm kñn khoaãng tröëng cuãa êm àaåo trong luác giao húåp. Àûúâng niïåu àaåo chaåy doåc theo thên dûúng vêåt, theo àûúâng naây nûúác tiïíu vaâ tinh truâng àûúåc tiïët ra. Theo àûúâng niïåu àaåo coá nhiïìu tuyïën tiïët dõch, caác tuyïën dõch naây hoaåt àöång maånh khi bõ kñch thñch vïì tònh duåc. Tuyïën dõch naây laâm ûúát àûúâng niïåu àaåo. - Bòu daái laâ möåt tuái cú nhiïìu têìng trong àoá coá tinh hoaân (tinh dõch). Tinh hoaân laâ cú quan sinh duåc nöåi taång cuãa àaân öng coá vaâi chûác nùng. Taåi àêy laâ núi taåo ra tinh truâng vaâ thûåc hiïån chûác nùng hooác mön. Tinh hoaân phiaá traái cuãa têët caã àaân öng nùçm trong bòu daái thêëp hún tinh hoaân bïn phaãi vaâ lúán hún möåt chuát vïì kñch thûúác. Tinh hoaân coá möåt böå phêån thûâa laâ núi tñch tuå vaâ hònh thaânh tinh truâng. Cú quan sinh duåc nöåi taång cuäng göìm öëng dêîn tinh, tuái àûång tinh, tuyïën tiïìn liïåt vaâ möåt vaâi tuyïën tiïët dõch khaác. Tuyïën tiïìn liïåt nùçm úã phêìn dûúái cuãa boång àaái ngay trïn àêìu niïåu àaåo. ÖËng dêîn tinh nùçm doåc theo tuyïën tiïìn liïåt. Tuyïën tiïìn liïåt tiïët dõch vaâo thúâi àiïím phoáng tinh, co maånh laåi vaâ phun dõch vaâo thaânh phêìn cuãa tinh dõch, ngûúâi ta cho rùçng thiïëu dõch naây, tinh dõch khöng thïí vûúåt ra khoãi niïåu àaåo àûúåc. YÁ nghôa vaâ vai troâ cuãa tuyïën tiïìn liïåt àöëi vúái hoaåt àöång cuãa cú thïí ngûúâi àaân öng rêët quan troång, túái mûác ngûúâi ta goåi àoá laâ traái tim thûá hai cuãa ngûúâi àaân öng. - Nguyïn nhên chuã yïëu laâm viïm nhiïîm tuyïën tiïìn liïåt laâ do cú thïí bõ laånh, kïí caã viïåc tùæm nûúác laånh lêu. Caác tuyïën sinh duåc cuäng nhû caác tuyïën nöåi taång khaác cuãa tiïët dõch rêët nhaåy caãm vúái noáng vaâ laånh. Moåi ngûúâi àïìu biïët rùçng nhiïåt àöå cao seä laâm daän caác http://ebooks.vdcmedia.com BAÁC SÔ GIAÃI ÀAÁP VÏÌ “CHUYÏÅN ÊËY” 9 cú cuãa bòu daái, núi chûáa àûång caác tuyïën sinh duåc, ngûúåc laåi nhiïåt àöå thêëp seä laâm co caác cú cuãa bòu daái. Tuyïën tiïìn liïåt cuäng rêët nhaåy caãm vúái àöå laånh. Trong söë nhiïìu ngûúâi "thñch tùæm tuyïët" cuäng hay gùåp bïånh viïm tuyïën tiïìn liïåt. - Caác cú quan sinh duåc cuãa àaân öng taåo ra dõch loãng (tinh dõch). Thaânh phêìn cuãa tinh dõch rêët phûác taåp: trong àoá coá dõch tinh hoaân vaâ phêìn phuåc cuãa chuáng úã tuái àûång tinh vaâ tuyïën tiïìn liïåt. Thaânh phêìn cuãa tinh dõch laâ tinh truâng. Viïåc taåo ra tinh truâng vaâ hooác mön nam bùæt àêìu khi xuêët hiïån thúâi kyâ phaát duåc vaâ keáo daâi túái têån tuöíi giaâ. - Möîi lêìn phoáng tinh khoaãng 6 triïåu mi-li-lit tinh dõch àûúåc phoáng ra. Trong tinh dõch coá haâng chuåc thaânh phêìn hooác mön, caác húåp chêët khoaáng, caác chêët nem, vitamin vaâ caác húåp chêët. Söë lûúång vaâ thaânh phêìn tinh dõch phuå thuöåc vaâo traång thaái chung vaâ têm sinh lyá cuãa ngûúâi àaân öng, viïåc ùn uöëng vaâ àöå daâi cuãa thúâi gian sinh hoaåt tònh duåc. Tinh dõch coá muâi àùåc biïåt giöëng nhû muâi hoa Thiïn truác sû. - Trong luác giao húåp trong êm àaåo, qui àêìu cuãa dûúng vêåt coå xaát vaâo cöí tûã cung hoùåc nùçm bïn caånh cöí tûã cung vò thïë khi phoáng tinh tinh dõch seä chaãy thùèng vaâo cöí tûã cung. Sau khoaãng 10 phuát tinh dõch seä biïën thaânh nûúác coân tinh truâng seä thêm nhêåp vaâo loâng tûã cung. Chuáng chuyïín àöång theo loâng tûã cugn vaâ loåt vaâo buöìng trûáng. Tinh dõch laâ möåt trong nhûäng chêët phûác taåp nhêët cuãa cú thïí vaâ sûå phaá vúä hoaåt àöång cuãa caác cú cêëu riïng biïåt trong böå maáy sinh duåc coá thïí laâm aãnh hûúãng túái chêët lûúång vaâ sûå toaân veån cuãa tinh dõch. 12. Chöìng: Quaá trònh phaát duåc bùæt àêìu thïë naâo úã nam giúái vaâ nûä giúái? Baác sô: Khoaãng àöå 13 – 14 tuöíi caác chaâng trai vaâ cö gaái bùæt àêìu xuêët hiïån sûå ham muöën àöëi vúái ngûúâi khaác giúái. Sûå ham muöën do mang tñnh chêët chûa roä raâng, sau àoá khi túái àöå tuöíi 17 – 25 àaåt àûúåc sûå phaát triïín àaáng kïí. Ham muöën àoá àûúåc coi laâ ham muöën tònh duåc. http://ebooks.vdcmedia.com F e r e d e r i c R o ssiter 10 Sûå phaát duåc theo ngûúâi ta thûúâng goåi laâ thúâi kyâ chuyïín tiïëp giûäa tuöíi treã con vaâ tuöíi trûúãng thaânh. Thúâi kyâ naây keáo daâi thûúâng khoaãng 3 – 5 nùm. Trong thúâi kyâ naây caác tuyïën nöåi tiïët phaát triïín maånh taåo ra caác hooác mön, caác hooác mön naây thêm nhêåp vaâo maáu vaâ gêy ra nhûäng thay àöíi nhêët àõnh trong cú thïí vaâ caác mö. Hoaåt àöång cuãa caác tuyïën nöåi tiïët phuå thuöåc vaâo hoaåt àöång cuãa hïå thêìn kinh trung ûúng vaâ laâ möåt thïí thöëng nhêët. Sûå thay àöíi trong cú thïí caác thiïëu niïn vaâ thiïëu nûä bùæt àêìu tûâ giai àoaån trûúãng thaânh (tònh duåc), mang tïn goåi cuãa caác dêëu hiïåu tònh duåc thûá yïëu. Nhûäng cú quan vaâ tuyïën tònh duåc chuã yïëu àûúåc hònh thaânh úã treã em noái chung, nhûng chó àïën giai àoaån phaát triïín naây múái bùæt àêìu diïîn ra sûå phên lêåp roä rïåt trong têm lyá vaâ cêëu taåo cú thïí cuãa hai giúái. Sûå trûúãng thaânh vïì tònh duåc giûäa thiïëu niïn vaâ thiïëu nûä kïët thuác coá phêìn khaác nhau. Coá thïí chia laâm 2 thúâi kyâ úã caác thiïëu nûä. Thúâi kyâ thûá nhêët - àoá laâ sûå böåc phaát caác tuyïën vuá vaâ cú quan sinh duåc àöìng thúâi vúái sûå phaát triïín cuãa cú thïí vaâ chiïìu cao. Thúâi kyâ naây kïët thuác bùçng sûå xuêët hiïån kinh nguyïåt lêìn àêìu tiïn. Thúâi kyâ thûá hai göìm giai àoaån cuöëi cuãa viïåc thay àöíi cú thïí thiïëu nûä, sûå chêåm laåi vïì phaát triïín cú thïí vaâ chiïìu cao vaâ bùæt àêìu hònh thaânh caác àiïìu kiïån àïí thuå thai. Trong têm lyá cuãa thiïëu nûä cuäng diïîn ra sûå thay àöíi - xuêët hiïån sûå e theån, àiïåu àaâ vaâ hay tûå aái... ÚÃ thiïëu niïn nam coá thïí chia laâm 3 giai àoaån trûúãng thaânh tònh duåc. Kïët thuác úã lûáa tuöíi 16 - 18 bùçng viïåc nöíi hêìu úã cöí, sûå sêìn úã mùåt, vúä gioång, sûå tùng trûúãng cuãa caác cú bùæp. Cú thïí hònh thaânh caác neát àaân öng. Thúâi kyâ chuyïín tiïëp tûâ treã con thaânh thiïëu niïn diïîn ra khaá nhanh nïn mùåc duâ bïn ngoaâi chaâng thiïëu niïn coá veã ngûúâi lúán nhûng vêîn giûä àûúåc nhiïìu neát treã con, nhêët laâ trong tñnh caách. Àoá laâ möåt "àûáa treã lúán tuöíi". Cêìn phaãi thêëy rùçng, sûå chñn muöìi cú quan sinh duåc úã àaân öng vaâ àaân baâ bùæt àêìu súám hún caác àiïìu kiïån nhêët thiïët àïí xêy dûång http://ebooks.vdcmedia.com